In elektrische en elektronische apparatuur kunnen stoffen zitten die gevaarlijk zijn voor mens en milieu. De regelgeving heeft als doel het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur te beperken. De Nederlandse regels hiervoor staan in de Regeling gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur (Rgseea). Deze Nederlandse regeling is gebaseerd op de Europese richtlijn 2011/65/EU, Restriction of the use of certain Hazardous Substances (RoHS).
De ILT werkt programmatisch aan de realisatie van maatschappelijk effect. Met het programma Duurzame Producten zet de inspectie in op het verder ontwikkelen van innovatief toezicht op online handel.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op de RoHS. Dat doet de ILT op verschillende manieren, zoals:
- Eigen controles bij bedrijven die elektr(on)ische apparatuur op de markt brengen.
- Samenwerking met de Douane, waarbij producten bij invoer worden geselecteerd en geanalyseerd door de Douane.
Is er iets niet in orde aan het product of de documentatie? Dan zal de ILT hierop handhaven. Dat kan op verschillende manieren. Als het product niet voldoet, dan zal er in ieder geval een verkoopverbod komen voor het product in de huidige staat. Hoe de ILT omgaat met onjuiste documentatie bekijkt ze per overtreding. Over het algemeen krijgt u de tijd om de fout te herstellen. Zie onderaan deze pagina voor een lijst met veel voorkomende fouten.
De regelgeving geldt voor iedereen die in elektr(on)ische apparaten handelt binnen de grenzen van de EU. De wetgeving onderkent hierin 4 rollen: de fabrikant, gemachtigde (voert mandaattaken uit namens de fabrikant), distributeur en importeur.
De fabrikant is verantwoordelijk voor de kwaliteit van een product. Hij moet er ook voor zorgen dat het product aan de wetgeving voldoet. Dat begint al in de fabriek. De fabrikant moet een verklaring opstellen die aangeeft dat het product voldoet aan alle Europese wet- en regelgeving (EU-conformiteitsverklaring).
Ook een importeur moet zijn zaken op orde hebben. De importeur moet controleren of de fabrikant aan zijn verplichtingen voldaan heeft. De controle gaat dus verder dan het opvragen van een CE-verklaring/EU-conformiteitsverklaring. De importeur moet controleren of de fabrikant procedures heeft die de kwaliteit borgt, of er interne productiecontroles zijn en of er CE-markering aanwezig is op het product.
Verder heeft een distributeur en een gemachtigde ook nog punten waarop ze moeten letten. In de onderstaande tabel staat waaraan iedereen aan moet voldoen.
| Fabrikant | Gemachtigde | Importeur | Distributeur | ||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Opstellen vereiste technische documentatie | X | --- | ||
| 2 | Uitvoeren interne productie controles | X | |||
| 3 | Opstellen EU-conformiteitsverklaring | X | --- | ||
| 4 | Bewaren documentatie 10 jaar | X | X | X | |
| 5 | Procedure om conformiteit te waarborgen | X | |||
| 6 | Register non-conforme producten | X | X | ||
| 7 | Aanbrengen identificatie | X | |||
| 8 | Vermelden naam, handelsnaam en contactadres | X | X | ||
| 9 | Corrigerende maatregelen indien niet conform | X | X | X | |
| 10 | Uit de handel nemen indien nodig | X | X | X | |
| 11 | Inlichten bevoegd gezag | X | X | X | |
| 12 | Verstrekken benodigde documentatie | X | X | X | X |
| 13 | Meewerken maatregelen zodat apparatuur voldoet | X | X | X | X |
| 14 | Controleren of fabrikant conformiteitsbeoordeling heeft uitgevoerd (2) | X | |||
| 15 | Controleren of CE-markering aanwezig is en vergezeld gaat van vereiste documentatie | X | X | ||
| 16 | Controleren of fabrikant procedure conformiteit heeft (5) en of er een register niet-conforme producten is (6) | X | |||
| 17 | Controleren of fabrikant identificatie heeft vermeld (7) | X | |||
| 18 | Controleren of fabrikant/importeur naam en adres heeft vermeld (8) | X |
Het gaat om elektrische en elektronische apparaten in de volgende 11 categorieën:
- Grote huishoudelijke apparaten
- Kleine huishoudelijke apparaten
- IT- en telecommunicatieapparatuur
- Consumentenapparatuur
- Verlichtingsapparatuur
- Elektrisch en elektronisch gereedschap
- Speelgoed, ontspannings- en sportapparatuur
- Medische hulpmiddelen
- Meet- en regelapparatuur met inbegrip van industriële meet- en regelapparatuur
- Automaten
- Andere elektrische en elektronische apparaten die niet onder een van de bovenstaande categorieën vallen.
In elektr(on)ische apparatuur worden heel veel verschillende stoffen gebruikt. Veel van deze stoffen zijn schadelijk, giftig of zelfs kankerverwekkend. Daarom zijn bepaalde stoffen verboden, als deze de maximale concentratie overschrijden. Het gaat om de volgende stoffen:
| Gevaarlijke stof | Max limiet Gew% | Max limiet ppm | |
|---|---|---|---|
| Lood | Pb | 0,1 | 1.000 |
| Kwik | Hg | 0,1 | 1.000 |
| Cadmium | Cd | 0,01 | 100 |
| Zeswaardig chroom | Cr6+ | 0,1 | 1.000 |
| Polybroombifenylen | PBB's | 0,1 | 1000 |
| Polybroomdifenylethers | PBDE's | 0,1 | 1000 |
| Bis(2-ethylhexyl)ftalaat | DEHP | 0,1 | 1.000 |
| Butylbenzylftalaat | BBP | 0,1 | 1.000 |
| Dibutylftalaat | DBP | 0,1 | 1.000 |
| Di-isobutylftalaat | DIBP | 0,1 | 1.000 |
Als u zelf redenen heeft om aan te nemen dat apparatuur die u op de markt aanbiedt niet voldoet aan de Rgseea/RoHS, dan bent u verplicht om dit te melden bij de ILT.
U kunt er op verschillende manier achterkomen of een product niet voldoet aan de RoHS/Rgseea:
- Eigen interne (product)controles door fabrikant, importeur of distributeur;
- Melding van anderen (waaronder de oorspronkelijke fabrikant);
- Door een controle door de ILT ;
- Door een controle door de Douane.
Als uw product niet voldoet aan de RoHS/Rgseea, dan mag dit product niet meer op de Europese markt aangeboden worden. U kunt de overtreding op de volgende manieren opheffen:
- Het product aan (te laten) passen
- U geeft door waar en wanneer de aanpassingen plaats zullen vinden
- Het product te laten vernietigen op de juiste wijze
- Verwerking dient te gebeuren door een WEEELABEX erkende verwerker
- Dit mag ook via een geregistreerde afvalinzamelaar (VIHB) die het door een WEEELABEX erkende verwerker laat verwerken
- Het product retour sturen naar de oorspronkelijke producent
- Intentie moet reparatie of hergebruik materialen zijn, geen afvalverwerking
- De fabrikant moet verklaren dat hij de goederen kan en mag ontvangen. Bewijzen hiervan, bijvoorbeeld een contract moet u hiervan overleggen aan de ILT
- Alle vervolgdocumentatie moet de volgende tekst bevatten:
- Product not in conformity — release for free circulation not authorized —Regulation (EU) 2019/2019 and Directive 2011/65/EU (RoHS)
De ILT ziet in de praktijk relatief vaak fouten bij (zeer) goedkope apparatuur, bijvoorbeeld kermis-/braderiespeelgoed. Maar ook (tafel)ventilatoren en USB-kabeltjes voldoen regelmatig niet. Hieronder worden een aantal voorbeelden genoemd die door de ILT vaker worden gesignaleerd
Lood
Er wordt nog veel loodhoudend soldeer aangetroffen:
- Het gaat hier om het “traditionele” loodhoudende soldeer met percentages lood van 40, 50 of 60%. Dit betreft over het algemeen handmatig aangebracht soldeer;
- Ook (veel) lagere percentages (dan de 40/50/60%) lood wordt aangetroffen. De oorzaak is niet echt duidelijk, het kan verschillende redenen hebben:
- vervuiling van solderbaden
- verkeerde (loodhoudende) soldeerpasta gebruikt
- kruisbesmetting tussen (niet) RoHS-compliant soldeerapparatuur
De verkoop van loodhoudend soldeer is niet verboden. Het mag nog verkocht worden voor toepassingen die niet onder deze wetgeving vallen. Als u soldeer aanschaft voor de productie of assemblage van elektr(on)ische apparaten moet het loodpercentage lager zijn dan 0,1%. Naast lood in soldeer constateert de ILT ook regelmatig overschrijdingen van lood aan in kunststoffen, zoals kabeltjes.
Zeswaardig chroom
Zeswaardig chroom wordt vaak gebruikt als corrosiewerende laag op metaal. De ILT treft dit regelmatig aan in motorbehuizing van tafelventilators en op speakertjes. Het heeft een typische kleur, richting geel/goudachtig. Je kunt het laagje er makkelijk af schrapen met een scherp voorwerp.
Ftalaten
Deze weekmakers mogen niet meer toegepast worden vanaf 22 juli 2019. Ftalaten worden gebruikt voor het zacht maken van harde kunststoffen, zoals PVC. Ftalaten worden veel gebruikt in kabel(tje)s.
Conformiteitsbeoordelingen en rapportages
Met een EU-conformiteitsverklaring verklaart de fabrikant dat de producten voldoen aan alle relevante Europese wet- en regelgeving, waaronder de RoHS. De verklaring moet voldoen aan de eisen in Bijlage V van de RoHS.
Veel voorkomende fouten:
- Op de documentatie staat vaak niet de juiste wet- en regelgeving genoemd. De in China bekende regelgeving en normen, de EMC, LVD, Machinerichtlijn etcetera worden wel genoemd, maar de RoHS niet;
- Analyserapporten geven nooit aan dat een product niet voldoet, maar helaas voldoen veel producten niet.
Redenen hiervoor kunnen zijn:
- Aanpassingen in het productieproces. Er is niet wettelijk voorgeschreven hoe lang een certificaat geldig is. Wel moet bij iedere wijziging van het productieproces de conformiteitsbeoordeling en het certificaat geüpdated worden;
- Productie op verschillende locaties;
- Het zogenaamde 'golden sample' is ingestuurd naar het laboratorium;
- Het analyserapport is vervalst;
- Er zitten andere onderdelen in het geleverde apparaat dan het analyserapport vermeldt.
Controleer steekproefsgewijs producten die u ontvangen heeft. Dit kan op verschillende niveaus:
- Visueel controleren of het apparaat dezelfde onderdelen bevat als opgenomen in de conformiteitsbeoordeling/analyserapporten;
- Componenten met hoog risico (laten) controleren (bijvoorbeeld XRF-apparatuur).
Als bedrijf of consument kunt u een onveilig product of illegale handel bij de ILT melden. Gebruik daarvoor het formulier Melding RoHS/Ecodesign.