Samen zorgvuldig omgaan met infectieus afval
Verhalen
In het kielzog van de coronagolven ontstond er ook een tsunami aan ziekenhuisafval. Van normaal zo’n 30 ton naar meer dan 70 ton per dag. Kort voor de eerste golf, in februari 2020, rondde de ILT haar onderzoek af naar het vervoer van infectieus of zogenaamd specifiek ziekenhuisafval (SZA).
Belangrijkste conclusie: sinds 2012 is er veel verbeterd. Vooral in het aantrekken van veiligheidsadviseurs en het volgen van opleidingen binnen de ziekenhuizen. Maar het verpakken van SZA kan nog beter. Zeker in verpleeg- en verzorgingshuizen en bij het conserveren van overleden personen (thanatopraxie). Frank de Baas, inspecteur gevaarlijke stoffen bij de ILT: “Dat is vaak een kwestie van kennis en bewustwording. En daar kunnen wij bij helpen.”
Jakob Huisman is directeur value chain gevaarlijk afval bij SUEZ Recycling and Recovery, dat 50% van het Nederlandse ziekenhuisafval inzamelt. Huisman begrijpt dat afval in de zorg niet altijd de hoogste prioriteit heeft. “Bovendien is de complexiteit van de wetgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen (red. het ADR) groot. Je moet als zorginstelling nogal wat. Maar je bent medeverantwoordelijk. En simpelweg in overtreding als je je niet aan de regelgeving houdt. Daarom begeleiden wij ziekenhuizen en andere zorgverleners bij het juist aanleveren van hun afval. Met instructies en bijvoorbeeld filmpjes over het juist afsluiten van de vaten.”
Cruciale eerste stap
“Het gaat tenslotte om de veiligheid, binnen zorginstellingen, bij de afvalinzamelaars en -verwerker, en voor omgeving en milieu,” zegt inspecteur Frank de Baas. “Ziekenhuisafval kan hoog gevaarlijk zijn, bijvoorbeeld afval van bepaalde virussen. Wij hebben samen met inzamelaars en ZAVIN, de verwerker van het Nederlands ziekenhuisafval, al veel gevaarlijke situaties weten te keren. Vaten die te zwaar zijn, wat risico’s oplevert als ze vallen, ontploffende vaten, uitstroom van bloed en andere vloeistoffen.”
“De ILT ziet erop toe dat alles aan de voorschriften voldoet die van toepassing zijn. In de hele keten, van verpakken en aanbieden tot en met het laden en lossen van het afval. Waarbij de verpakking een cruciale eerste stap is: een gevaarlijke stof is in principe minder gevaarlijk als het goed is verpakt. Daarvoor moet je wel weten waarom iets een gevaarlijke stof is en welke verpakking geschikt is – of niet. Dat staat niet bij iedereen op het netvlies. Verzorgingshuizen hebben bijvoorbeeld normaal gesproken niet te maken met infectieus afval. Maar dan is er ineens corona en het afval van een besmette bewoner mag níet in de grijze kliko. Een ander punt van zorg is de gestaag groeiende vrije-beroepsgroep thanatopracteurs, die het lichaam van overleden personen conserveren. Zij hebben vaak geen weet van hun verplichtingen, terwijl het bloed dat ze onttrekken aan het lichaam als infectieus afval wordt beschouwd. Ik heb dat wel eens aangetroffen in de tuin achter een villa... We doen nu onderzoek naar deze beroepsgroep, zodat we hen bewust kunnen gaan maken en voorlichting kunnen geven.”
Samen oplossingen bedenken
De etikettering van ziekenhuisafval gaat ook niet altijd helemaal goed. Jakob Huisman: Ziekenhuizen gebruiken in verhouding tot de totale productie van hun afvalstoffen kleine hoeveelheden mengsels van zuivere stoffen, bijvoorbeeld met oplosmiddelen . Dit vereist verschillende etiketteringen met meerdere UN- nummers en veel administratie op begeleidingsbrieven, maar het heeft nog steeds dezelfde gevarenklasse.
Eén overkoepelend nummer zou een oplossing zijn; op andere gebieden, bijvoorbeeld bij verontreinigde verpakking, is dat al het geval. Daarom zijn we met de Vereniging Afvalbedrijven en de ILT aan het kijken of de wetgeving aangepast kan worden.”
“Dat gebeurt in een uitstekende, prettige samenwerking. Zoals die de laatste jaren steeds verder is gegroeid. We hebben een duidelijk gezamenlijk doel: veiligheid. En daar bedenken we samen oplossingen voor. Zo hebben we al eerder gezorgd dat de wetgeving is aangepast, beter afgestemd op afval. En bieden we nu het hoofd aan het corona-afval waarmee we overspoeld worden met een tijdelijke regeling voor droog ziekenhuisafval. Zo zorgen we ervoor dat we samen zorgvuldig omgaan met afval,” aldus directeur value chain gevaarlijk afval bij SUEZ Recycling and Recovery.
We hebben een duidelijk gezamenlijk doel: veiligheid