Fraudeurs in het wegvervoer blijven nieuwe foefjes bedenken; “Nieuwe vormen van fraude dwingen tot nieuwe toezichtmethoden”
Verhalen
Vrachtwagenchauffeurs moeten zich bij hun werk aan wettelijk vastgelegde rij- en rusttijden houden. In elke vrachtwagen zit een tachograaf om de rij- en rusttijden van chauffeurs te registreren. Helaas komt het regelmatig voor dat chauffeurs of transportondernemingen de werking van de tachograaf beïnvloeden. Dat heeft ernstige gevolgen. Daarom werkt projectleider Edwin Schoonus er met het project ‘Aanpak tachograaffraude’ hard aan om dit te bestrijden.
Edwin: “Om ons toezicht goed uit te voeren, is het noodzakelijk om niet alleen te kijken naar wat de tachograaf registreert. Ook moeten we kijken of die registratie op een correcte manier gebeurt.”
Sommige vrachtwagenchauffeurs maken zich, al dan niet gedwongen door hun werkgever, schuldig aan tachograaffraude. Het overgrote deel van de overtreders heeft een financieel motief; ze kunnen zo langer doorrijden in de tijd dat ze hadden moeten rusten. Overtredende bedrijven maken daardoor minder kosten dan bedrijven die zich wel aan de wettelijke rij- en rusttijden houden. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie in het wegvervoer.
Bovendien verhoogt tachograaffraude het risico op ongevallen met vrachtwagens. Als een chauffeur onvoldoende rust krijgt, kan dit zijn rijvaardigheid negatief beïnvloeden. Vanwege de omvang en het gewicht van een vrachtwagen hebben aanrijdingen vaak ernstige gevolgen.
Maatschappelijke schade indammen
Volgens de risicoanalyse van de ILT (IBRA 2020) bedraagt de financiële schade door tachograaffraude ongeveer 400 miljoen euro per jaar. Tachograaffraude komt in de hele Europese Unie voor. Daarom verzorgen medewerkers van de ILT samen met andere Europese instanties opleidingen om fraude in het wegvervoer te herkennen.
Methodes veranderen
“Tachograaffraude wordt steeds geavanceerder. Elke keer als wij een vorm van manipulatie ontdekken, duikt er in de branche alweer een nieuwe manipulatiemethode op.
Eerst zagen we bijvoorbeeld veel fraude door een aanpassing van de tachograaf, bijvoorbeeld met een magneet. Bij de vormen van manipulatie die fraudeurs nu toepassen, zijn de gebruikte technieken niet eens meer zichtbaar. We willen als inspectie niet achter de feiten aan lopen.”
Criminele praktijken in de kiem smoren
“Begin dit jaar heeft een studente “Forensische ICT” van de Hogeschool Leiden in een afstudeerstage onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor onze inspecteurs om geavanceerde manieren van manipulatie met de tachograaf te kunnen herkennen. Dit onderzoek heeft ons geleerd dat het soms moeilijk is om deze vorm van manipulatie bij inspecties langs de weg of in de vrachtwagen zelf vast te stellen. We zijn dit verder aan het onderzoeken door op een andere manier naar de tachograaf te kijken. Dat vergt specifieke voertuigkennis. Daarom betrekken we bij dat werk onder andere marktpartijen die op dat gebied actief zijn.
De verschillende vormen van fraude in de branche dwingen ons om het toezicht te ontwikkelen en uit te breiden met andere methoden. Deze zijn veelal informatiegestuurd. Zo richten wij ons meer op andere betrokkenen in de keten die een rol spelen bij vormen van fraude. Denk bijvoorbeeld aan webshops of aan erkende werkplaatsen. Die bieden soms diensten aan die manipulatie met een tachograaf mogelijk maken. Wij denken dat we met een ingreep op die plekken in de keten op een eerder moment meer effect kunnen bereiken. Zo proberen we de steeds geavanceerdere vormen van tachograafmanipulatie een stap voor te zijn.”
Succes komt in stapjes
Op de vraag waar Edwin voldoening uit haalt in zijn werk antwoordt hij: “Ik ben al tevreden als we kleine successen behalen in de strijd tegen tachograaffraude. Fraudeurs bedenken steeds slimmere vormen van fraude. Maar juist dat motiveert ons om ons extra in te zetten tegen tachograaffraude. Ook met kleine successen hoop ik op de langere termijn dat ik een goede bijdrage kan leveren aan meer veiligheid op de weg en een eerlijkere transportmarkt.”