Europese regels schrijven voor dat bedrijven moeten aantonen welke prestaties hun bouwproducten leveren. Er zijn talloze bouwproducten die aan deze regels moeten voldoen, die variëren van aluminiumconstructies en betonnen brugelementen tot waterleidingen en zonneschermen.
CE-markering bouwproducten verplicht
Fabrikanten, importeurs en distributeurs moeten bouwproducten waarvoor een zogeheten geharmoniseerde norm is opgesteld verplicht voorzien van een CE-markering. Aan die markering is een zogeheten prestatieverklaring gekoppeld, waarin eindgebruikers kunnen lezen welke prestaties het product levert voor de beoogde toepassing. Op basis van die informatie kunnen eindgebruikers producten onderling vergelijken.
Het is verboden om producten die niet onder de verordening vallen (waarvoor geen geharmoniseerde norm is opgesteld) van een CE-markering te voorzien. Ook is het niet toegestaan merktekens op producten te zetten die met een CE-markering kunnen worden verward. Dat betekent dat fabrikanten geen privaat keurmerk mogen gebruiken om iets over de eigenschappen van een bouwproduct te zeggen wanneer dat product onder de verordening valt.
Geen CE-markering? Europese beoordeling mogelijk
Fabrikanten kunnen voor bouwproducten waarvoor geen geharmoniseerde norm is vastgesteld vrijwillig een CE-markering en een prestatieverklaring opstellen aan de hand van een Europese technische beoordeling (European Technical Approval). Bouwproducten waarvoor geen geharmoniseerde norm en geen Europese technische beoordeling is opgesteld mogen niet worden voorzien van een CE-markering.
Rol van de ILT
De ILT ziet toe op de volledigheid en de juistheid van de informatie die fabrikanten en overige marktdeelnemers verstrekken. Ze controleert steekproefsgewijs of de eigenschappen van de bouwproducten overeenkomen met de waarde van de eigenschappen die de fabrikanten op de CE-markering vermelden. Ook controleert ze of het gebruik van een CE-markering al dan niet geoorloofd is.
Handhaving door ILT
Overtredingen van de regels voor CE-markering zijn een economisch delict. De ILT kan daar zowel bestuurs- als strafrechtelijk tegen optreden. Overtredingen zijn bijvoorbeeld het ontbreken van een verplichte CE-markering en/of prestatieverklaring, vervalste testrapporten en prestaties van het product die niet overeenkomen met de CE-markering.
Ontwikkelingen
Europese Commissie neemt standpunt in over onduidelijke toepasbaarheid geharmoniseerde norm voor stalen en aluminium constructieve onderdelen (NEN-EN 1090-1)
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft in 2018 een signaal gestuurd naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) over onduidelijkheid van de toepasbaarheid van een Europese geharmoniseerde norm NEN-EN 1090-1 voor stalen en aluminium dragende constructieve onderdelen. De vraag is of een fabrikant een constructieve stalen dan wel metalen constructie moet voorzien van CE-markering nadat deze de fabriek verlaat als contractueel is vastgelegd dat hij ook de montage op de bouwplaats verzorgt. Uiteindelijk heeft de Europese Commissie hierover een standpunt ingenomen, dat consequenties heeft voor het toezicht door de ILT in een dergelijk specifieke situatie.
Standpunt en gevolgen voor het toezicht
De Europese Commissie heeft het volgende standpunt ingenomen (juni 2018):
“Indien een bouwproduct (bv. een metalen constructie) door dezelfde economische actor wordt vervaardigd en in het bouwwerk (bv. een gebouw) wordt verwerkt, vindt tussen de fabricage‐ en de inbouwfase geen transactie of eigendomsoverdracht van dat product plaats. De Commissie herinnert eraan dat overeenkomstig artikel 1 van Verordening (EU) nr. 305/2011 (de bouwproductenverordening — „CPR”), in die verordening voorwaarden voor het in de handel brengen of op de markt aanbieden van bouwproducten zijn vastgesteld. In deze bijzondere omstandigheden en bij gebrek aan nadere informatie die op het tegendeel wijst, lijkt de CPR niet van toepassing te zijn.”
Op basis hiervan heeft de ILT besloten dat, in een identieke situatie zoals hierboven beschreven, zij de redenatie van de Commissie zal volgen en af zal zien van handhavend optreden, indien er geen CE markering op de stalen constructie is aangebracht.
Het niet handhavend optreden door de ILT heeft alleen betrekking op de hierboven beschreven marktactiviteit. Het betekent niet dat de ILT in zijn geheel niet meer toeziet op de NEN-EN 1090-1! In alle andere gevallen is het voor de ILT duidelijk dat metalen constructieve onderdelen en bouwpakketten onder het toepassingsgebied van de NEN-EN 1090-1 vallen. De ILT kan bij bedrijven die in deze bouwproducten handelen een inspectie uitvoeren, waarbij de ILT zal nagaan of zij zich houden aan de verplichtingen van de Europese Verordening bouwproducten. Mocht dit niet het geval zijn dan kan de ILT overgaan tot het opleggen van een maatregel.
De ILT ziet alleen toe op de Verordening bouwproducten. Constructies die onderdeel gaan uitmaken van een bouwwerk, moeten voldoen aan het Bouwbesluit 2012. Hier ziet de gemeente op toe.