Handhaving geluidsbelasting omgeving Schiphol

Handhavingspunten

In het Luchthavenverkeerbesluit Schiphol (LVB) staat hoeveel geluid er in totaal toegestaan is voor Schiphol. Ook staat in het LVB hoeveel geluid er maximaal is toegestaan op 35 handhavingspunten rond Schiphol. De ILT ziet erop toe dat er op jaarbasis niet meer geluid is geproduceerd dan toegestaan in de handhavingspunten. Dat doet de ILT aan het eind van het gebruiksjaar, dat loopt van 1 november tot en met 31 oktober.

Anticiperend handhaven

Al sinds 2015 vliegen luchtvaartmaatschappijen volgens het Nieuwe Normen- en Handhavingstelsel (NNHS). Dit stelsel moet ervoor zorgen dat vliegtuigen zo veel mogelijk de banen gebruiken die voor de minste omgevingshinder zorgen (strikt preferentieel baangebruik). Het NNHS is nog niet officieel in werking getreden. Daarvoor is aanpassing nodig van het LVB. In 2015 meldde de minister van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) aan de Tweede Kamer dat overschrijdingen van de grenswaarden voor het geluid in de handhavingspunten worden gedoogd als deze verklaard kunnen worden door het vliegen volgens het NNHS. Dit betekent dat de ILT niet mag handhaven bij een grenswaarde-overschrijding, zolang dit het gevolg is van het vliegen volgens het NNHS. Dit is het zogenoemde anticiperend handhaven.

Signaal ILT: anticiperend handhaven niet houdbaar

Het nieuwe LVB laat echter op zich wachten. Op 5 november 2021 heeft de ILT de minister van I&W een met een signaal geïnformeerd over de juridische houdbaarheid van het anticiperend handhaven. 

De minister heeft op 24 juni 2022 de Tweede Kamer geïnformeerd over het besluit het anticiperend handhaven te gaan beëindigen en het maximaal aantal toegestane vluchten van en naar Schiphol te verminderen. 

Het gerechtshof Amsterdam heeft op 7 juli 2023 vastgesteld dat de overheid deze stappen mag zetten na een rechtszaak en hoger beroep tussen luchtvaartmaatschappijen en de Staat. De luchtvaartmaatschappijen zijn hiertegen in cassatie gegaan. De datum waarop de Hoge Raad arrest zal wijzen is nog niet bekend; het arrest wordt niet voor het tweede kwartaal van 2024 verwacht.

Stoppen met anticiperend handhaven

Op 1 september 2023 besloot het kabinet om het anticiperend handhaven per 31 maart 2024 te beëindigen.

Het kabinet wilde tegelijkertijd wel zo veel mogelijk doorgaan met het strikt preferentieel baangebruik (NNHS). Om dit mogelijk te maken werd een tijdelijke regeling (experimenteerregeling) vastgesteld. Daarmee zou er op jaarbasis ruimte zijn voor maximaal 460.000 vliegtuigbewegingen.

De minister verzocht de inspecteur-generaal van de ILT met een brief per 31 maart 2024 het anticiperend handhaven te beëindigen. 

Balanced approach procedure

Tegelijkertijd  heeft de minister van I&W een plan gepresenteerd om de geluidshinder rondom Schiphol verder terug te dringen per november 2024. Het gaat om minder vliegtuigbewegingen per jaar (452.500), minder vluchten en minder lawaaiige toestellen in de nacht, en het zoveel mogelijk gebruiken van start- en landingsbanen die voor de omgeving de minste overlast veroorzaken. Hiervoor moet eerst de Europees verplichte procedure van de ‘balanced approach’ gevolgd worden.

Krimp opgeschort

Op 14 november 2023 is de minister van I&W teruggekomen op het besluit het anticiperend handhaven per 31 maart 2024 te beëindigen en de experimenteerregeling in werking te laten treden. Met een aanwijzingsbrief geeft de minister de ILT opdracht om het anticiperend handhaven tot nader order voort te zetten. De ILT voert deze opdracht uit. Tegelijkertijd staat zij onverkort achter haar signaal van 5 november 2021. De ILT vindt het van belang dat de geluidhinder voor omwonenden wordt beperkt.