De sancties tegen Rusland door de oorlog in Oekraïne hebben ook gevolgen voor Nederlandse organisaties in de luchtvaart. Zo is het leveren van goederen, technologie en diensten voor de Russische luchtvaart verboden.
De sancties die Nederland tegen Rusland neemt, zijn onder meer gebaseerd op EU-verordeningen 2022/328 en 2022/334. De Raad van de Europese Unie wijzigt de verordeningen door actuele gebeurtenissen regelmatig.
Luchtruimsluiting
Een belangrijke sanctie is de luchtruimsluiting voor Russische luchtvaartuigen, Russische luchtvaartmaatschappijen en in Rusland geregistreerde luchtvaartuigen. Daarbij horen ook niet in Rusland geregistreerde luchtvaartuigen die eigendom zijn van of gecharterd worden door, of op een andere manier onder controle staan van, Russische natuurlijke of rechtspersonen, entiteiten of organen. Vanwege het vliegverbod kunnen zij dus ook niet landen of opstijgen in de Europese Unie.
Verboden
Naast de luchtruimsluiting gelden meer maatregelen tegen Rusland die gevolgen kunnen hebben voor (de werkzaamheden van) Nederlandse organisaties en individuen in de luchtvaart.
De maatregelen gelden voor goederen, diensten en technologieën die geschikt zijn voor de Russische lucht- en ruimtevaartindustrie. Dit zijn verboden voor:
- Uitvoer van dergelijke goederen, diensten en technologieën
- Onderhoudsdiensten
- Verlening van technische bijstand (waaronder opleidingen) en andere aanverwante diensten
- Verstrekking van verzekerings- en herverzekeringsdiensten
- Verstrekking van financieringsmiddelen en financiële bijstand
Deze verboden gelden in Nederland, op de BES-eilanden, en voor Nederlanders in het buitenland.
Russische piloten
Voor personen met de Russische nationaliteit die in Nederland wonen of werken geldt het volgende:
- Het is niet toegestaan om met een luchtvaartuig te vliegen (EASA FAQ 136186, EASA FAQ 136911 en EASA FAQ 136912), behalve als de persoon in dienst is van een niet-gesanctioneerde luchtvaartmaatschappij die eigenaar is van het vliegtuig.
- Het is niet toegestaan om als piloot niet-commerciële vluchten uit te voeren.
Opleidingen en examens
Het is niet toegestaan om personen met de Russische nationaliteit op te leiden tot piloot of hiervoor examens af te nemen. Dit geldt ook voor personen die een Nederlandse verblijfsvergunning hebben of een dubbele nationaliteit (EASA FAQ 136180). Dit geldt niet als de piloot in dienst is bij een niet-gesanctioneerde luchtvaartmaatschappij (dit is de enige uitzondering). LAPL- en PPL-opleidingen en -examens zijn in geen enkel geval toegestaan.
Toezicht door de ILT
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op de naleving van deze verboden. De strafrechtelijke handhaving ligt bij het Openbaar Ministerie.
De ILT heeft de naleving van de sancties onderzocht met een vragenlijst (questionnaire) bij erkende bedrijven in de luchtvaart in Nederland. Waar nodig heeft zij bedrijven bezocht. Zo houdt de ILT risicogestuurd toezicht.
Wees alert
Nederlandse organisaties en individuen moeten de sanctiewetgeving naleven. En dus ook voorkomen dat producten en diensten geleverd worden aan of voor de Russische luchtvaart. Als u zich niet houdt aan deze verboden, dan is dat strafbaar. Let op: dat kan ook het geval zijn als u niet zeker weet of goederen, technologie en diensten naar de Russische luchtvaart gaan.
Meer informatie
De ontwikkelingen gaan snel. Daarom adviseert de ILT luchtvaartbedrijven de kanalen van de EU en de EASA in de gaten te houden. Zie bijvoorbeeld de uitgebreide Q&A op de website van de EASA. De ILT informeert bedrijven die onder haar toezicht staan actief. Twijfelt u ergens over? Stel uw vraag aan de ILT via Contact.
De Nederlandse Sanctiewet en luchtvaart
Via de Nederlandse Sanctiewet 1977 kunnen de ministers van Buitenlandse Zaken en van Infrastructuur en Waterstaat nadere regels stellen voor de luchtvaart (zie artikel 3 lid 1). Zij kunnen dit doen op grond van internationale regels, in het kader van (de handhaving van) de internationale vrede en veiligheid (zie artikel 2).