Plastics moeten zo min mogelijk in het milieu terecht komen. Daarom gelden er regels voor kunststofproducten voor eenmalig gebruik. Denk aan drinkbekers, wegwerpbestek en drankverpakkingen van kunststof.
Bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) kunt u een melding doen van de verkoop van wegwerpplastic, gratis plastic tassen of kunststof drankverpakkingen zonder statiegeld. De ILT behandelt uw melding risicogericht. Zo komen risicovolle bedrijven in beeld waar de ILT capaciteit op kan inzetten om effect te bereiken die bijdragen aan de veiligheid van mens en milieu. Ook kan gebruik worden gemaakt van een uitzondering die in de regeling is opgenomen. Een bedrijf of organisatie moet dit van te voren melden bij de ILT.
Welke regels gelden voor wegwerpplastic?
Vanaf 1 juli 2023 gelden er regels voor wegwerpbekers en -bakjes. Klanten van afhaal- en bezorghoreca betalen extra voor bekers en voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik die plastic bevatten. Daarnaast kunnen zij kiezen voor een door de ondernemer aangeboden of zelf meegebrachte herbruikbare drinkbeker of voedselverpakking. Ook in de supermarkt gaan klanten betalen voor voorverpakte portieverpakkingen van eten en drinken voor onderweg. Voor consumptie op locatie zijn vanaf 1 januari 2024 wegwerpbekers en voedselverpakkingen met plastic verboden.
Daarnaast gelden sinds 3 juli 2021 regels voor verschillende soorten wegwerplastics. Deze regels gaan over:
- Handelsverbod
Het is verboden om bepaalde Single Use Plastic producten op de markt te brengen zoals bestek, roerstaafjes, rietjes, wattenstaafjes en ballonstokjes. - Waarschuwing
Er zijn markeringsvoorschriften voor producten die plastic bevatten zoals koffiebekers, vochtige doekjes, maandverbanden, tampons en tabaksproducten met kunststof houdende filters. - Microplastics
Het is verboden om wegwerpplastics in de handel te brengen die bestaan uit oxo-degradeerbare kunststoffen. Dit zijn kunststoffen die toevoegingen hebben, waardoor ze onder invloed van UV, warmte of zuurstof uit elkaar vallen in minuscule stukjes plastics. - Piepschuim
Het is verboden om voedsel- en drankverpakkingen op de markt te brengen die gemaakt zijn van zogenoemd geëxpandeerd en geëxtrudeerd polystyreen (EPS en XPS).
Uitzondering regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik aanvragen
Voor ondernemers en bedrijven gelden er vanaf 1 juli 2023 regels voor het gebruik van eenmalige bekers en voedselverpakkingen die plastic bevatten. Dat staat in de regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik.
Bedrijven en organisaties kunnen een uitzondering aanvragen op dit verbod. Dat doet u via het formulier Melding regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik. De voorwaarde is dat uw bedrijf de kunststof drinkbekers of voedselverpakkingen inzamelt en aanbiedt voor hoogwaardige recycling tot voedselcontactmaterialen. En dat u de wettelijk vastgelegde minimumpercentages voor gescheiden hoogwaardige recycling bereikt.
Hoe handhaaft de ILT op de nieuwe regels voor plastic wegwerpbekers en -bakjes?
De ILT beoordeelt in welke sectoren het grootste risico zit dat bedrijven zich niet aan de regels houden en kijkt hoe ondernemers zich in deze sectoren gedragen. Daarop bepaalt de ILT met welke toezichtmaatregelen ze binnen die sectoren het meeste kan bereiken om ondernemers de regels te laten naleven.
De ILT voert verkennende gesprekken met grote spelers in de markt, zoals:
- Producenten van plastic wegwerpproducten.
- Leveranciers van koffie-concepten voor kantoren en dergelijke.
- Grote horecaondernemingen en cateringbedrijven.
- Afvalinzamelaars.
Op die manier krijgt de ILT de hele keten in beeld. Daarnaast ontvangt de ILT op diverse manieren signalen (waarnemingen van inspecteurs en meldingen van burgers/bedrijven) die ze gebruikt voor haar toezicht.
De ILT handhaaft volgens de Landelijke Handhavingsstrategie. Hierbij wordt een afweging gemaakt in het gedrag van de overtreder en de ernst van de overtreding. Op basis hiervan zet de ILT een passende interventie in.
Tweede Kamermoties Regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik
In oktober 2023 nam de Tweede Kamer 3 moties aan over de ministeriële regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik. Het kabinet moet nog een besluit nemen over hoe ze met de moties om wil gaan. In de tussentijd blijft de regeling van kracht zoals die is. Dat betekent dat de ILT handhaaft en zich voorbereidt op handhaving van regelgeving die op 1 januari 2024 ingaat. Voor consumptie op locatie gelden vanaf dat moment nieuwe regels voor wegwerpbekers en voedselverpakkingen. Meer informatie vindt u op Minderwergwerpplastic.nl.
Melding maken
Wegwerpplastic
Ziet u dat een winkel wegwerpplastic verkoopt, zoals plastic bestek, rietjes of wattenstaafjes? Meld dit via het formulier Melding wegwerpplastic en statiegeld.
Gratis plastic tassen
Ziet u dat een winkel gratis plastic tassen meegeeft? Dit meldt u via het formulier Melding verstrekken gratis plastic tassen.
Kunststof drankverpakkingen zonder statiegeld
Om zwerfafval te verminderen zijn producenten en importeurs van kunststof drankverpakkingen verplicht om 90% van deze verpakkingen in te zamelen. Voor het behalen van dit doel zit er statiegeld op alle kunststof flessen voor water en frisdrank. Ziet u een kunststof fles voor water en frisdrank zonder statiegeld? Meld dit via het formulier Melding wegwerpplastic en statiegeld.
Voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik
Ziet u dat een horecazaak voedselverpakkingen met plastic aanbiedt voor eenmalig gebruik, zonder extra kosten of het ontbreken van de mogelijkheid voor een herbruikbare verpakking? Meld dit via het formulier Melding verstrekken gratis eenmalige kunststof drank- of voedselverpakkingen.