Bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) zijn de afgelopen jaren signalen binnengekomen over freeriders die werken met bodem, grond en bouwstoffen. Freeriders zijn bedrijven die werkzaamheden uitvoeren zonder de benodigde erkenning. Zij werken onder de radar en daarom is het moeilijk om deze bedrijven op te sporen en aan te pakken.
Project Freeriders
De ILT heeft een groot aantal belanghebbenden in het werkveld uitgenodigd om mee te doen aan een onderzoek. Deelnemers waren publieke en private toezichthouders, aannemers en erkende bedrijven. Er zijn open en gesloten vragen gesteld over hoe vaak freeridersgedrag voorkomt, de milieurisico’s en kenmerken van freeriders. Daarnaast zijn ook vragen gesteld over hoe freeridersgedrag kan worden aangepakt.
Naar aanleiding van de verkregen informatie en de analyse heeft de ILT verder verdiepend onderzoek gedaan naar freeriders bij grondwerkzaamheden, grondboringen en bij de overheid. De ILT organiseerde voor deze onderdelen verdiepende sessies waarbij zij belanghebbenden vanuit de bodemwereld vraagt om mee te doen.
Regelgeving kwaliteitsborging bodembeheer
De ILT houdt binnen het Kwalibo-stelsel toezicht op bodemintermediairs en certificerende instellingen. Kwalibo staat voor kwaliteitsborging in het bodembeheer. Het is een maatregel om het bodembeheer te verbeteren. Er is binnen dit stelsel een grote verscheidenheid aan werkzaamheden. Enkele voorbeelden zijn het inspecteren van vloeistofdichte vloeren, reinigen van grond, samenvoegen van grond, partijkeuring, aanleg van bodembeschermende voorzieningen, aanleg en keuren van ondergrondse tanks. De werkzaamheden zijn aangewezen in de regeling bodemkwaliteit. Freeriders voeren dit soort werkzaamheden uit zonder de benodigde erkenning.
Freeriders melden
Brancheverenigingen, schemabeheerders en andere bedrijven die werken met bodem en bouwstoffen claimen dat er veel werkzaamheden worden uitgevoerd door freeriders. Dit blijkt ook uit signalen.
Bij het Toezichtloket Bodem kunnen lokale toezichthouders, bedrijven en burgers signalen indienen over mogelijke overtredingen van het Besluit bodemkwaliteit waar de ILT als toezichthouder verantwoordelijk voor is. Hiervoor is een speciaal formulier Melding bodemsignaal.
Toezicht is niet het enige middel om het aantal freeriders terug te brengen. Dat vraagt samenwerking met meerdere partijen in het veld. Elke partij heeft eigen informatie en werkt vanuit een andere rol. Deze verschillende rollen kunnen elkaar goed versterken.
Deelname aan het project is volledig anoniem. De inspectie kan niet zien wie u bent en welke antwoorden u heeft gegeven. Wij vragen u alleen aan te geven van welk type organisatie u bent (bijvoorbeeld een brancheorganisatie of toezichthouder). De gegeven antwoorden zijn wel te zien. U kunt dus zien welke antwoorden door anderen zijn gegeven, maar niet door wie. Ook kunt u reageren op de antwoorden van anderen.
Er zijn 2 fases. In de verkennende fase wordt, door het stellen van open vragen, zoveel mogelijk kennis over freeriders uit het veld verzameld. Alle resultaten worden gedeeld met alle deelnemers. De ILT analyseert deze informatie in de verdiepende fase. In deze fase zullen nog openstaande vragen worden onderzocht.
De ILT verwacht dat het onderzoek zeker tot het eerste kwartaal van 2024 loopt. Omdat er is gekozen voor een aanpak waarbij na elke fase wordt beslist wat de volgende stap is kan het ook langer duren.
Onder andere omgevingsdiensten, certificerende instellingen, medewerkers van ministerie Infrastructuur en Waterstaat en de ILT hebben een uitnodiging ontvangen. Daarnaast hebben ook erkende bedrijven, brancheverenigingen en publieke toezichthouders bericht gekregen.
De ILT heeft voor het onderzoek mailadressen verzameld door open bronnen te raadplegen. Daarnaast zijn mailadressen verzameld uit eerdere contacten met de ILT. De mailadressen zijn verzameld en opgeslagen waardoor het een verwerking is in het kader van de regels rondom privacybescherming (AVG).
Wij vragen u om in deze vragenlijst geen persoonlijke gegevens in te vullen of freeriders bij naam te noemen. Mocht u dat wel doen dan zullen deze gegevens verwijderd worden. Wilt u de naam van een freerider aan ons doorgeven dan kunt u dit melden bij ons bodemloket via het formulier Melding bodemtoezicht.
In tegenstelling tot het onderzoek kan de anonimiteit via een melding bij ons bodemloket niet worden gegarandeerd. Wilt u wel anoniem een freerider melden dan kan u dit melden aan Meld Misdaad Anoniem.
De ILT houdt binnen het Kwalibo-stelsel toezicht op bodemintermediairs en certificerende instellingen. De ILT ziet er ook op toe dat bedrijven niet zonder erkenning werken. Daarnaast wordt ingegrepen als blijkt dat erkende bedrijven of personen bij de uitvoering niet volgens de normdocumenten hebben gewerkt. Dit doet de ILT als hierdoor sprake is van oneerlijke concurrentie en dit mogelijk milieuhygiënische gevolgen heeft.
Toezicht wordt uitgevoerd door het afhandelen van signalen die we krijgen bij het toezichtloket bodem en door het uitvoeren van themagerichte inspecties.
Mocht u na het lezen van deze pagina nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen door uw vraag te mailen aan Freeriders-Kwalibo@ilent.nl.
