Actualisatie gezamenlijk beoordelingskader Aw en WSW
04-03-2022 De Autoriteit woningcorporaties (Aw) en Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) beoordelen de risico's van corporaties op basis van een gezamenlijk beoordelingskader (GBK). Hierin liggen onder meer de risicogebieden vast waar zowel Aw als WSW naar kijken. Op hoofdlijnen is het GBK gelijk gebleven maar op een aantal punten is het geactualiseerd. De update brengt (nieuwe) risicogebieden scherper in beeld. Het heeft geleid tot diverse aanpassingen en het -voor de Aw- verder uitschrijven van onder meer de begrippen volkshuisvestelijk belang en gedrag en cultuur. Bij het geactualiseerde GBK zit een beknopt overzicht met wijzigingen (zie onderaan deze pagina).
Belangrijkste wijzigingen
De ILT is in 2020 gestart met besturingstoezicht om meer maatschappelijk effect in het toezicht te bereiken. De methodiek van besturingstoezicht is mede gebaseerd op de inzichten die de Aw heeft opgedaan bij het toezicht op de governance in de corporatiesector. Dit heeft in het GBK (hoofdstuk 4 en 9) geleid tot het verder uitschrijven van bestaande risicogebieden (controlfunctie en integriteit). Daarnaast hebben de risicogebieden volkshuisvestelijk belang en gedrag en cultuur een plaats gekregen binnen de governance beoordeling. Deze onderwerpen zijn niet nieuw. In Contouren van toezicht (2016) staat al dat de Aw het onderwerp volkshuisvestelijk belang risicogericht oppakt. Bij het toezicht op governance onderzoekt de Aw of de corporatie de publieke (volkshuisvestelijke) taakopdracht voldoende in beleid en beheer meeweegt. Gedrag en cultuur stond al centraal in toezichtnotitie Bouwen aan vertrouwen (2017). Deze risicogebieden zijn nu expliciet ondergebracht en beschreven in het GBK. Daardoor komt de notitie Bouwen aan vertrouwen met deze actualisatie te vervallen.
Sectorbijeenkomsten
De Aw zal de komende maanden in de sectorbijeenkomsten aandacht besteden aan de actualisatie van het GBK. Daarnaast worden er enkele bijeenkomsten georganiseerd waarin de Aw het gesprek met corporaties zal aangaan over de onderwerpen volkshuisvestelijk belang en gedrag en cultuur.
Aw en WSW werkten afgelopen periode aan de periodieke actualisatie van het gezamenlijk beoordelingskader. In dit overzicht staan de omvangrijkere inhoudelijke wijzigingen benoemd.
Algemeen
De hoofdlijn van de update is het actueel houden van de risicogebieden.
De ILT is in 2020 gestart met besturingstoezicht om meer maatschappelijk effect in het toezicht te bereiken. De methodiek van besturingstoezicht is mede gebaseerd op de inzichten die de Aw heeft opgedaan rond governance toezicht. Dit heeft geleid tot een andere structuur en nieuwe onderwerpen binnen de governance beoordeling om zodoende beter aan te sluiten bij de nieuwe werkwijze van ILT en de Aw. Dit is geactualiseerd in het gezamenlijk beoordelingskader.
Hoofdstuk 3
In de vorige versie van het kader werden de woorden onderzoek en beoordeling niet geheel consistent met de rest van het kader gebruikt. Dit is aangepast waardoor nu meer het woord ‘onderzoek’ wordt gehanteerd.
Teksten van stap 2 risicogerichte beoordeling en stap 3 vaststellen basisonderzoek zijn compacter opgeschreven.
De tekst is consistenter gemaakt met de rest van het kader op de uitkomsten van laag, midden of hoog risico.
Hoofdstuk 4
Er is opgenomen dat een integrale visie over duurzaamheid ook onderdeel uitmaakt van de (portefeuille)strategie.
Als gevolg van de governance actualisatie zijn twee nieuwe risicogebieden toegevoegd; gedrag & cultuur en volkshuisvestelijk belang. Tevens is de opbouw / structuur van governance aangepast. Dit is ook schematisch weergegeven in het ‘Wiel’ model in 4.3.1 Governance.
Hoofdstuk 8 (bijlage bij bedrijfsmodel)
Toegevoegd is dat de corporatie een visie op de toekomstbestendigheid van de strategie en het bedrijfsmodel op lange termijn (voorbij de prognoseperiode) heeft.
In 8.2.1 Omvang en kwaliteit is het criterium ‘Aantal VHE per bouwjaarklasse’ geschrapt. In de praktijk zegt dit beperkt iets over de kwaliteit van het bezit aangezien (grondige) renovatie hierin buiten beschouwing blijft.
De afhankelijkheid van grote huurders (bij BOG/MOG) is verplaatst van 8.2.2 Spreiding en samenstelling portefeuille, naar het risicogebied 8.7 huur.
Bij 8.2.2 Spreiding en samenstelling portefeuille focussen we in de beoordeling meer op de vraag/behoefte vanuit de markt. Enkel het gegeven dat een corporatie veel BOG/MOG heeft of het aandeel eengezinswoningen zegt niet alles.
Omdat verkoopafhankelijkheid, in 8.4 Transitieprogramma, ook positief uitgelegd kan worden (de portefeuille ‘ververst’ in die visie), is dit als harde indicator verwijderd uit het onderdeel Scoring. Wel blijft staan dat verdiepend onderzoek wordt uitgevoerd als deze afhankelijkheid groot is.
De financiële risico’s samenhangend met verkoop onder voorwaarden (VOV) zijn verplaatst van 8.6 Verkoop naar 9.3.5 Liquiditeitsrisico.
Hoofdstuk 9 (bijlage bij governance & organisatie)
Wijzigingen in de structuur en onderwerpen van governance hebben betrekking op het volgende:
9.1.2 Gedrag en cultuur is toegevoegd als onderdeel van governance.
9.1.3.2 Volkshuisvestelijk belang is toegevoegd als onderdeel van governance.
9.1.3.1 Integriteit is als separaat onderwerp verder uitgeschreven.
9.1.3.5 Controlfunctie is als separaat onderwerp verder uitgeschreven.
De titel van het hoofdstuk ‘Sturing en beheersing organisatie’ is aangepast naar ‘Sturing en beheersing overige signalen’. Daarnaast zijn enkele onderwerpen verplaatst van 9.2 Sturing en beheersing naar 9.1 Governance om aan te sluiten bij de gewenst structuur passend bij ‘ het wiel’ model op pagina 4.3.1 Governance en 9.1 Governance.
De realisatie-index in 9.2.1 Voorspelbaarheid en kwaliteit data wordt berekend op basis van het totaal van alle operationele uitgaven in plaats van de operationele kasstroom om de volatiliteit te reduceren.
De beoordeling van 9.4.1 Waardering bezit is aangepast naar de huidige inzichten en praktijk van beoordelen.
In 9.4.2 zijn renterisico en herfinancieringsrisico verwijderd aangezien die separaat beoordeeld worden.
In ‘9.4.3 Renterisico’ zijn de exacte voorwaarden voor scenario analyses zijn verwijderd. Deze zijn casus specifiek.