Een machinist is een bestuurder van een spoorvoertuig op het hoofdspoorwegverkeerssysteem of op bijzondere spoorwegen. Machinist is een wettelijk bepaalde veiligheidsfunctie. Er zijn 2 gradaties: machinist met volledige bevoegdheid en machinist met beperkte bevoegdheid. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) verleent machinistenvergunningen en houdt toezicht.
Volledige of beperkte bevoegdheid
Elke gradatie heeft zijn eigen takenpakket en bevoegdheden:
- Een machinist met volledige bevoegdheid mag alle typen spoorvoertuigen van de categorie A en B besturen en begeleiden.
- Een machinist met beperkte bevoegdheid mag 1 of meer typen spoorvoertuigen van de categorie A besturen, rangeren en begeleiden.
Categorie A-voertuigen zijn rangeerlocomotieven, werktreinen, onderhoudsspoorwagens en andere locomotieven die gebruikt worden voor het rangeren met een maximumsnelheid van 40 km per uur. Categorie B is vervoer van reizigers en vervoer van goederen, zonder limiet aan de snelheid.
Van beperkt bevoegd naar volledig bevoegd
Als machinist moet u het volgende doen om van beperkt bevoegd (BB) naar volledig bevoegd (VB) te gaan:
- Bijscholen van beperkt bevoegd (BB) naar volledig bevoegd (VB). U ontvangt een bewijs van de spoorwegonderneming als deze bijscholing is afgerond. Bijvoorbeeld een aftekenlijst, beoordelingslijst of opleidingscertificaat.
- U doet bij de spoorwegonderneming een Proeve van Bekwaamheid (PvB) of het praktijkexamen als machinist VB. Een door de Stichting Veiligheid en Vakmanschap Railvervoer (VVRV) erkende examinator die opgenomen is in het register neemt dit examen af. Na het behalen van het examen ontvangt u een certificaat of uitslagformulier.
- U moet een psychologische keuring doorlopen als machinist met VB. Dit gebeurt door een keuringsinstituut dat door de ILT is erkend. Als u bent gekeurd, stelt het erkende keuringsinstituut een geldige verklaring van psychologische geschiktheid machinist VB op.
Lees meer over examens voor veiligheidsfuncties spoorwegnet.
Eisen aan machinist
Als machinist moet u aan de volgende eisen voldoen:
- De minimumleeftijd is 18 jaar voor ritten binnen Nederland en 20 jaar voor internationale ritten.
- U beschikt over voldoende kennis, vaardigheden en ervaring.
- Uw bent medisch en psychologisch goedgekeurd.
- U beheerst de Nederlandse taal op B1-niveau.
Namens de minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) houdt ILT toezicht. Machinistenexamens worden afgenomen door de stichting Veiligheid & Vakmanschap Railvervoer (VVRV), of door een erkende examinator van het spoorbedrijf. Dit hangt af van het onderwerp. Medische en psychologische keuringen worden uitgevoerd door erkende keuringsinstituten.
Machinistenvergunning
Voldoet u aan alle eisen? Dan kunt u een machinistenvergunning aanvragen bij de ILT. De ILT houdt een register bij met alle aangevraagde en verleende machinistenvergunningen.
Machinistenexamens
De spoorwegonderneming is verantwoordelijk voor de kennis over de voertuigen en de infrastructuur. Een examinator met erkenning door de VVRV neemt de examens af. Dit staat in bijlage V en VI van de Europese Machinistenrichtlijn. Uw werkgever of de spoorwegonderneming voor wie u rijdt moet zorgen dat u op tijd (bij)scholingen en beoordelingen krijgt. De VVRV neemt de examens af voor bijlage IV van de Europese machinistenrichtlijn.
Om de taak van machinist te kunnen uitvoeren moet u beschikken over een vergunning (bijlage IV Europese Machinistenrichtlijn) en over een bevoegdheidsbewijs (bijlage V en VI Europese Machinistenrichtlijn). De ILT verzorgt de machinistenvergunning, het bevoegdheidsbewijs komt van de spoorwegonderneming.