Volkshuisvesting in Nederland heeft een rijke historie. Al sinds de 19e eeuw zetten mensen zich in voor betere woonomstandigheden. Rini de Jong en Sylvia Bakker, binnen de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) werkzaam bij de Autoriteit woningcorporaties (Aw), voelen dat vandaag de dag nog steeds. “We zijn een onafhankelijke toezichthouder, maar je kan je ogen niet sluiten voor maatschappelijke ontwikkelingen. Daarom brengen we ook signalen uit aan de minister.”
Werken met maatschappelijke opgaves
Rini begon eind 2024 als toezichthouder bij de Aw. Eerder werkte hij al bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en, in een andere rol, bij de ILT. Bij de Aw vond hij een mooie volgende stap voor zichzelf.
“Bij de Aw spreek ik met bestuurders en commissarissen,” vertelt hij. “Dat maakt het werk heel menselijk. Hoewel ik nog maar kort bij de Aw werk, voelt het alsof ik hier al jaren zit. Als je nieuwsgierig bent en openstaat voor samenwerking, dan voel je je hier snel thuis.”
Sylvia werkt al sinds de oprichting van de Aw bij de organisatie. Ze begon als vergunningverlener, maar stapte al snel over naar toezicht. “We kijken naar financiën, integriteit, rechtmatigheid en goed bestuur. En we voeren gesprekken over de samenwerking en cultuur binnen een corporatie. Dat maakt het veelzijdig en betekenisvol.”
Beiden benadrukken dat hun werk direct verbonden is met een belangrijke maatschappelijke opgave: zorgen dat woningcorporaties goed bestuurd worden, zodat zoveel mogelijk mensen in Nederland goed en betaalbaar kunnen wonen.
Onderling vertrouwen
De Aw telt ongeveer 30 toezichthouders, verdeeld over 4 groepen. “In ons team werken collega's met brede kennis en collega's met meer specifieke kennis,” vertelt Sylvia. “Dat is fijn, omdat we elkaar goed aanvullen en van elkaars ervaring kunnen leren.”
Binnen zo’n groep worden wekelijks casussen besproken en dilemma’s gedeeld. Rini: “Iedereen kan zijn vraagstukken inbrengen. Collega’s denken mee en geven suggesties. Zo’n extra blik geeft weer nieuwe inzichten.”
Ook bij complexe dossiers is samenwerking essentieel. Sylvia: “Ik had een keer een dossier dat zo groot en ingewikkeld was dat ik me afvroeg of we met de juiste mensen op het dossier zaten. Toen hebben we het besproken met het management en is er een derde toezichthouder toegevoegd. Dat gaf meer stevigheid en vertrouwen. Zo’n cultuur van openheid en steun is echt bijzonder. Het geeft je lef om stappen te zetten die even buiten een kader gaan.”
Rini: “Toezichthouders werken ook in projectteams samen met collega’s van andere groepen en afdelingen, zoals vergunningverlening. Dat levert kruisbestuiving op: verschillende perspectieven en vakgebieden komen samen, wat het toezicht op woningcorporaties sterker maakt.”
Keuzes maken
Niet elke woningcorporatie wordt elk jaar even intensief onderzocht. De Aw werkt risicogestuurd: corporaties waar veel risico’s zijn, krijgen meer aandacht. Bij kleinere corporaties of organisaties die hun zaken goed op orde hebben, volstaat soms een zorgvuldig gesprek en wordt er geen onderzoek uitgevoerd.
“Onze capaciteit is beperkt,” legt Sylvia uit. “Dus we zetten die in waar dat het hardst nodig is. Soms moeten we vaker langskomen bij een corporatie. Bij een stabiele corporatie is een kort gesprek of brief genoeg. Geen bericht is dan eigenlijk goed bericht.”
Naast het reguliere toezicht is er ook ruimte voor projectmatig werken. Daarmee gaat de Aw dieper in op specifieke thema’s. “Het gaat om kennis delen en leren van elkaar,” zegt Sylvia. “We hebben veel informatie en ervaring in huis. Dat willen we teruggeven aan de sector.”
Rini vult aan: “Werken in gerichte projecten geeft verdieping. Je leert corporaties beter kennen, ziet waar patronen zitten en ontdekt hoe je toezicht verder kunt ontwikkelen.”
Gesprekken op niveau
Een belangrijk onderdeel van het werk is het voeren van gesprekken met bestuurders en commissarissen van woningcorporaties. Je spreekt dan met zeer ervaren mensen met hart voor de volkshuisvesting. Daardoor gaat het niet alleen om cijfers en rapportages, maar ook om gedrag, cultuur, samenwerking en integriteit.
“We zijn een soort spiegel of sparringpartner,” zegt Rini. “Natuurlijk kijken we of corporaties handelen binnen wettelijke kaders, en we signaleren waar het fout gaat. Maar we willen ook dat corporaties zich veilig voelen om dilemma’s met ons te delen. Alleen dan kun je problemen vroeg signaleren.” Sylvia vult aan: “Als praten niet werkt, kunnen we interventies opleggen. Maar vaak kunnen we dat met het goede gesprek voorkomen.”
Werken aan de toekomst
De volkshuisvesting staat nooit stil. Woningtekorten, duurzaamheid en betaalbaarheid zijn thema’s die de komende jaren steeds belangrijker worden. Dat betekent ook dat het toezicht mee moet bewegen.
“Dat maakt dit werk zo interessant,” zegt Sylvia. “Het is nooit saai, er verandert altijd iets.” Rini sluit zich daarbij aan: “Je krijgt hier veel verantwoordelijkheid, maar je staat er nooit alleen voor. Samen werken we aan iets groots: goed en betaalbaar wonen voor iedereen.”
Wil je meer weten over de maatschappelijke opgaves op het gebied van volkshuisvesting waar de Aw aan werkt? Volg ons dan op LinkedIn.