De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op historische zeilende passagiersschepen op de binnenwateren, de ‘bruine vloot’.
De schepen die voldoen aan alle (veiligheids)eisen vindt u in het overzicht van zeilende passagiersschepen met certificaat en goed doorlopen aanvullend onderzoek.
De ILT werkt nauw samen met schippers, de belangenvereniging voor beroepschartervaart (BBZ) en keuringsinstanties om de veiligheid op schepen en het water te vergroten.
Tijdlijn vergroten veiligheid historische zeilschepen
Na een dodelijk ongeval in augustus 2022 is het toezicht op de bruine vloot de laatste jaren geïntensiveerd. Zo ging de inspectie bijvoorbeeld in gesprek met de sector, werd onderzoek uitgevoerd en is er een nieuw kader opgesteld voor de uitleg van de ES-TRIN-eisen.
Belangenvereniging BBZ, het Platform Veilige Chartervaart (PVC) en de ILT informeren op dinsdagavond 13 mei 2025 gezamenlijk ruim 90 eigenaren en/of schippers over onder andere het Kader 2025 en de (juridische) gevolgen van de nieuwe eisen.
Een deel van de aangepaste eisen uit Kader 2025 zijn op dit moment niet in de wet vastgelegd. Daarom geeft de ILT extra uitleg over wat het kader voor u betekent. Zodat u weet aan welke (certificerings)eisen u zich moet houden en hoe de ILT toezicht houdt op de bruine vloot.
Voldoen eigenaren en/of schippers niet aan deze nieuwe eisen? Dan kunnen zij een waarschuwing of boete ontvangen. Ook kan de ILT het schip laten stilleggen.
Vanaf 1 april 2025 handhaaft de ILT op historische zeilende passagiersschepen op basis van het Kader 2025. Dit kader is gebaseerd op de eerder gepubliceerde 1e versie van het kader en de reacties van eigenaren en schippers hierop.
De internationale wetgeving voor binnenvaart kan hoogstwaarschijnlijk pas in 2027 of 2028 aangepast worden. Daarom realiseerde de ILT samen met de sector het Kader 2025. Vertegenwoordigers van de sector en de Rijksoverheid willen namelijk nu al werken aan het verbeteren van de veiligheid aan boord en op het water.
In opdracht van de ILT voerde Conoship International onderzoek uit naar de fokkebomen, sterkteberekeningen en de vereiste diameter voor rondhouten (gaffels, ra’s).
Alle gecertificeerde historische zeilende passagiersschepen kregen in 2024 een aanvullend onderzoek. Het aanvullende onderzoek had 3 onderdelen:
- Beoordeling van het tuigboek van het schip. Het tuigboek beschrijft de aanwezige rondhouten (masten, gieken, gaffels, kluiverbomen) en het staand en lopend want.
- Fysiek onderzoek van de tuigage.
- Beoordeling van de sterkte van de rondhouten.
Resultaten
- Begin september zijn in totaal 210 schepen onderzocht.
- Deze schepen mochten uitvaren, zo nodig nadat aangetroffen gebreken waren verholpen.
- Van 177 schepen heeft de ILT een tuigboek kunnen inzien.
- 13 schepen wachten om verschillende redenen nog op het aanvullende onderzoek.
- Van 4 schepen heeft de ILT de certificaten ingetrokken, omdat de eigenaars niet meewerkten.
- Voor 9 schepen hebben de eigenaars een andere bestemming gekozen.
TNO onderzoekt in opdracht van de ILT de houtkwaliteit van rondhouten en het opstellen van een beoordelingsmethodiek voor de vloot van historische zeilende passagiersschepen.
Houtonderzoek en beoordelingsmethodiek bruine vloot (concept)
Sinds januari 2024 voerden de ILT en de keuringsinstanties op 202 schepen een aanvullend onderzoek naar mast en tuigage uit. Veel schepen, 115 in totaal, zijn aan het begin van het vaarseizoen klaar om de zeilen te hijsen en uit te varen. Een klein aantal daarvan vaart met tijdelijke restricties, andere schepen zijn binnen afzienbare tijd gereed om uit te varen.
Nieuwbericht 11-04-2024 Historische zeilschepen veiliger na extra onderzoek
Op 24 april opent de ILT de bijeenkomst in aanwezigheid van de BBZ en ongeveer 120 mensen. Een vertegenwoordiger van de ILT geeft aan dat er sinds januari door iedereen heel veel werk is verzet. De aanvullende onderzoeken zijn zo goed als afgerond. Het grootste deel van de schippers mag inmiddels weer varen en zal blij zijn dat ze het onderzoek goed hebben doorstaan. Een deel van de schippers mag nog niet varen en is daar niet blij mee.
Elk gecertificeerd historisch zeilschip krijgt in het voorjaar van 2024 een verplicht aanvullend onderzoek van de ILT. In deze video is te zien hoe inspecteurs van de ILT samenwerken met keuringsinstanties, schippers en de Vereniging voor Beroepschartervaart. Deze samenwerking leidt tot een aantoonbaar veiligere zeilvloot.
Eind februari is de eerste reeks van aanvullende onderzoeken naar met name mast en tuigage van de historische zeilschepen gedaan. Sinds januari zijn bijna 75 aanvullende onderzoeken uitgevoerd. In totaal staan er nog 130 gepland. De verwachting is dat een groot deel van de aanvullende onderzoeken vóór het nieuwe vaarseizoen op 1 april 2024 wordt afgerond.
Nieuwsbericht 28-02-2024 Eerste reeks onderzoeken historische zeilvloot uitgevoerd
In maart informeert minister Harbers (IenW) de Tweede Kamer over de voortgang van de opvolging van de aanbevelingen uit het opvolgingsonderzoek 'Veiligheid historische zeilvloot' van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV).
Kamerbrief 26-03-2024 over opvolging aanbevelingen uit onderzoek OvV over veilige historische vloot
In opdracht van de ILT voert TNO onderzoek uit naar de veilige toepassing van HMPE-lijnen. Na bureau-onderzoek ligt er nu een eerste rapport. Daarin concludeert TNO dat op de historische zeilvloot twee typen HMPE-lijnen van het merk Dyneema© (SK75 en SK78) onder voorwaarde van strikte inspectie- en afkeurcriteria kunnen worden toegestaan. Deze aanbevelingen staan in de Nederlandstalige samenvatting vooraan in het Engelstalige rapport.
TNO doet onderzoek naar overige merken en typen HMPE en voert aanvullend praktijkonderzoek uit om de (maximale) levensduur van het materiaal te bepalen. Dit moet duidelijk maken welke criteria Nederland kan inbrengen in het internationaal overleg over de ES-TRIN-regels.
Op 22 januari 2024 staat de ILT het gebruik van HMPE-lijnen (bekend onder de merknaam Dyneema) voorlopig onder voorwaarden toe. Dit is besloten na de sectorbijeenkomst bruine vloot van 16 januari in Lelystad en in overleg met de taskforce historische zeilvloot.
De inspecteurs van de ILT letten in elk geval op de volgende punten:
- De lijnen mogen niet worden toegepast in het staand want.
- De lijnen moeten goed vermeld staan in het tuigboek.
- Het moet altijd duidelijk zijn van welk materiaal de lijnen zijn gemaakt, wat de breeksterkte is en hoe oud de lijnen zijn. Schippers kunnen dit bewijzen door een certificaat, een productspecificatie of een leveringsbon.
- Voor lopende lijnen (vallen en takels in bakstagen en dirken) geldt een hogere breeksterkte ten opzichte van een staalkabel, volgens de tabel van ES-TRIN 20.15.
- Het materiaal moet altijd een coating of mantel hebben die het beschermt tegen inwerking van UV-straling uit zonlicht.
- Lieren en schijven van blokken moeten geschikt zijn voor het gebruikte materiaal.
- Een deskundige moet de eindverbindingen in dirken/kraanlijnen en bakstagen maken.
- Alle andere eindverbindingen moeten volgens het protocol van de fabrikant worden gemaakt.
Inspecteurs van keuringsinstanties en de ILT staan HMPE-lijnen niet toe bij twijfel, zoals in deze gevallen:
- Als het materiaal is aangetast door inwerking van uv-licht en uit elkaar ‘geplukt’ kan worden. In dat geval is de kleur van de lijn vaak sterk verbleekt.
- Bij smeltverbranding door schavielen.
- Wanneer de lijn erg ‘pluizig’ begint te worden.
- Bij beschadigingen waarbij een breuknest in de lijn optreedt (meerdere scheurtjes bij elkaar).
De ILT gaat op 16 januari 2024 opnieuw in gesprek met de schippers, eigenaren en de BBZ. In deze samenvatting van de bijeenkomst leest u meer over de gemaakte afspraken, wat er is gedaan en waar nog aan wordt gewerkt.
Deze bijeenkomst geeft toelichting op de werkzaamheden van de taskforce en op het aanvullend bijzonder onderzoek van alle schepen. Met als belangrijkste doel een veilige start van het nieuwe vaarseizoen.
Begin december informeert minister Harbers (IenW) de Tweede Kamer over de kabinetsreactie op het onderzoeksrapport Veiligheid historische zeilvloot Een opvolgingsonderzoek naar aanleiding van 2 voorvallen in 2022 van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De Kamer had het rapport op 27 september 2023 ontvangen.
Kamerbrief met kabinetsreactie op opvolgingsonderzoek veiligheid historische zeilvloot
Een vertegenwoordiger van de ILT opent 28 september de online bijeenkomst voor eigenaren en schippers van de zeilende historische passagiersschepen. Iedereen is uitgenodigd om het te hebben over de opvolging van de conclusies en aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OvV). Centraal staat hoe de sector, branchevereniging, keuringsinstanties en de ILT veilig het einde van het vaarseizoen halen.
Verslag online bijeenkomst 28 september 2023
De Onderzoeksraad voor Veiligheid publiceert in september 2023 het opvolgingsonderzoek 'Veiligheid historische zeilvloot' naar aanleiding van 2 voorvallen in 2022.
De ILT hield diverse keren reguliere toezichtsinspecties aan boord van zeilende historische passagiersschepen, op momenten dat er passagiers aan boord waren. Tijdens deze inspecties heeft de ILT diverse waarschuwingen afgegeven. Het gaat hierbij om diverse soorten (administratieve) overtredingen, aandachtspunten en tekortkomingen. Ook zijn er afspraken gemaakt over de termijn wanneer het opgelost moet zijn. De exploitanten moeten bewijs leveren dat de tekortkomingen en aandachtspunten zijn opgelost. Als dit niet gebeurt, volgt een nieuwe inspectie.
In de periode van 20 maart 2023 tot en met 4 april 2023 voerde de ILT inspecties uit op 23 historische zeilschepen, dit is circa 10% van de totale historische zeilende passagiersschepen (18 zeilende hotelschepen en 5 zeilende schepen voor dagtochten). Inspecteurs controleerden onder meer op Certificaat van Onderzoek (CvO) + Bewijs van Tuigage (BvT) en de algehele staat van onderhoud van het schip, waaronder:
- het vermelden van ten hoogste toegelaten aantal passagiers
- vloeibaar gasinstallatie
- brandbestrijding
- veiligheidsorganisatie
Geeft de ILT een waarschuwing aan een schip dat niet gebruikt mag worden? Dan deelt de ILT deze informatie ook met haar handhavingspartners, zoals havenmeesters, de nationale politie en Rijkswaterstaat.
Het gebruik van een schip zonder geldig certificaat (CVO of BvT) is niet toegestaan. De keuringsinstanties informeren eigenaren tijdig over de vervaldatum van certificaten. Als de eigenaar het certificaat van een schip laat verlopen, ontvangt die daarvan een bericht van de ILT. De ILT geeft daarbij ook de waarschuwing dat het schip niet gebruikt mag worden, zolang het ongeldige certificaten heeft. Wanneer de ILT constateert dat het schip toch wordt gebruikt, dan kan de ILT het schip aan een inspectie onderwerpen en eventueel handhavend optreden.
Met de keuringsinstanties is afgesproken dat zij hun klanten tijdig informeren over de vervaldatum van het Certificaat van Onderzoek (CvO) en het Bewijs van Tuigage (BvT).
De ILT gaat in januari 2023 opnieuw in gesprek met de schippers, eigenaren, keuringsinstanties en de BBZ. In de samenvatting van de bijeenkomst leest u meer over de gemaakte afspraken, wat er is gedaan en waar nog aan wordt gewerkt.
Verslag bijeenkomst 18 januari 2023
Op verzoek van de sector publiceert de ILT sinds 18 januari 2023 een overzicht van historische zeilende passagiersschepen die zowel over een geldig Certificaat van Onderzoek (CvO) als een geldig Bewijs van Tuigage (BvT) beschikken. Het overzicht wordt wekelijks geactualiseerd.
Overzicht van zeilende passagiersschepen met certificaat en goed doorlopen aanvullend onderzoek
De ILT gaat in september 2022 in gesprek met de schippers, eigenaren, keuringsinstanties en de BBZ. In het verslag van de bijeenkomst leest u meer over de gemaakte afspraken, wat er is gedaan en waar nog aan wordt gewerkt.
Verslag bijeenkomst 29 september 2022
De resultaten van inspecties zijn aanleiding voor overleg met de keuringsinstanties, klassenbureaus en de brancheorganisatie. De gesprekken gaan vooral over wat een ieder vanuit zijn/haar eigen rol en verantwoordelijkheid kan doen om de veiligheid te verbeteren. Dit is essentieel voor het herstel van het vertrouwen in de historische zeilende passagiersschepen op de binnenwateren.
De eigenaren van de 15% van de zeilschepen zonder geldige certificaten krijgen een bericht dat zij hun schip niet mogen gebruiken (en varen) zonder geldig certificaat. De inspectie houdt hier ook toezicht op. Als het nodig is, treedt de inspectie handhavend op met het opleggen van een vaarverbod.
Nieuwsbericht 15-09-2022 Schepen geen geldige certificaten (archief)
Op woensdag 31 augustus 2022 vindt een dodelijk ongeval plaats op een historisch zeilschip uit Harlingen toen de giek brak. Een strafrechtelijk onderzoek volgt, de ILT verleent bijstand. Aangezien bij een eerder ongeluk in 2016 een certificaat niet op orde was, besluit de ILT de certificaten van alle schepen van het betrokken boekingskantoor te controleren voordat het onderzoek van de politie is afgerond. Hieruit bleek dat niet alle schepen beschikken over geldige certificaten.