Staalslak is een steenachtig materiaal dat overblijft bij de productie van staal. Deze staalslak wordt vervolgens bewerkt en onder voorwaarden als bouwstof toegepast. Staalslak wordt in Nederland op de markt gebracht met een milieuverklaring bodemkwaliteit die aantoont dat de staalslak voldoet aan de kwaliteitseisen voor bouwstoffen. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt hier toezicht op.
Staalslak is de afgelopen jaren grootschalig toegepast op verschillende locaties, bijvoorbeeld in grond- en geluidswallen. Daarnaast is staalslak toegepast in funderingen onder verhardingen, maar ook in voet- en fietspaden.
Toezicht
De ILT ziet erop toe dat staalslak voldoet aan de wet- en regelgeving in het Besluit bodemkwaliteit en de Regeling bodemkwaliteit 2022. Hierin staat onder meer dat vóór toepassing van staalslak de kwaliteit moet zijn aangetoond met een milieuverklaring bodemkwaliteit. Ook heeft de ILT samen met omgevingsdiensten de taak om (bij landelijk werkende aannemers) te controleren of staalslak wordt toegepast volgens de regels die daarvoor in de wet- en regelgeving zijn opgenomen.
Risico’s en aandachtspunten
De ILT heeft afgelopen jaren onderzoek gedaan naar aanleiding van meldingen dat er milieuverontreinigingen zijn ontstaan bij toepassingen met staalslak. Hierbij heeft de ILT vastgesteld dat de wet- en regelgeving op dit moment onvoldoende is om milieuschade te voorkomen. Daarom heeft de ILT hierover 2 keer een signaal afgegeven richting de staatssecretaris van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. In de signalen heeft de ILT aangegeven dat in elk geval op locaties waar grote hoeveelheden staalslak in dikke lagen zijn toegepast, er risico’s zijn voor het milieu en de gezondheid van mensen.
Verkoop aan consumenten
De ILT ontving signalen dat LD-staalslakken in bouwmaterialen te koop zouden zijn voor consumenten. De verkoop van staalslakken is niet gewenst en ook niet in lijn met het tijdelijke verbod dat de staatssecretaris heeft ingesteld. Mede daarom heeft de ILT in het najaar van 2025 een steekproef uitgevoerd bij een aantal grote Nederlandse bouwmarkten en online aanbieders. Hieruit bleek dat bouwmaterialen met staalslakken op dat moment niet verkrijgbaar waren bij landelijke aanbieders. Ook gaven meerdere leveranciers expliciet aan dat LD-staalslakken (tijdelijk) niet leverbaar zijn. Mogelijk herhaalt de ILT het onderzoek op een later moment. De ILT adviseert aan consumenten om wel alert te blijven. Bij twijfel is het verstandig om de leverancier van een product te vragen of het materiaal LD-staalslakken bevat en signalen hierover te delen met de ILT.
Tijdelijk verbod
Mede naar aanleiding van de signalen van de ILT heeft de staatssecretaris op 23 juli 2025 een gedeeltelijk verbod en een vergunningplicht ingesteld voor het toepassen van staalslak. Hiervan kan ontheffing worden verleend.