De lessen van concessiewisselingen
Meer tijd en voorbereiding nodig bij overname spoorvervoer reizigers
Een spoorbedrijf dat het reizigersvervoer in een regio overneemt van een ander bedrijf, moet meer tijd krijgen om zich voor te bereiden. Want hoe minder druk op het nieuwe spoorbedrijf, hoe minder kans op fouten en andere veiligheidsrisico's.
Dat schrijft de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in aanbevelingen over veiligheidsrisico's bij de overgang van reizigersvervoer van de ene naar de andere vervoerder. Staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) heeft deze aanbevelingen met haar reactie daarop naar de Tweede Kamer gestuurd.
Meer tijd nodig
Het werven en opleiden van machinisten kost tijd. Als het nieuwe spoorbedrijf het vervoer overneemt van NS, komen er vaak geen ervaren machinisten over. Als machinisten wel overstappen, ontbreekt vaak de veiligheidsinformatie in hun dossiers vanwege privacyregels. De machinisten moeten bovendien ervaring opdoen met nieuw materieel, nieuwe spoorroutes en een nieuwe dienstregeling.
Ook het aanschaffen van nieuwe treinen kost tijd. Verder onderschatten nieuwe spoorbedrijven de hoeveelheid werk die de start van een nieuwe dienstregeling met zich meebrengt. Zij moeten de veiligheidsrisico's beoordelen en beheersen en een onafhankelijk extern bedrijf inhuren om dat te laten toetsen. De tijd die dat kost kan leiden tot het inkorten van proefdraaien en tot kortere opleidingen. Dit zet de veiligheid onder druk. Daarom suggereert de ILT een overgangsperiode van minstens drie maanden. Bovendien zou de start van de nieuwe dienstregeling beter niet in december plaats kunnen vinden, omdat dat een kwetsbare periode is met ongunstige weersomstandigheden.
Proefdraaien
De overheden die de spoorconcessies verlenen, kunnen invloed uitoefenen op de veiligheid. Bijvoorbeeld door te eisen dat er voldoende gelegenheid is voor proefdraaien door het nieuwe bedrijf. Ook kan de haalbaarheid van de nieuwe dienstregeling getoetst worden. De inspectie wil in een vroeg stadium - al bij de aanbesteding - voorlichting geven aan de overheden en geïnteresseerde spoorbedrijven.
Verder kan de overgang van het oude naar het nieuwe vervoersbedrijf geleidelijk plaatsvinden; het nieuwe bedrijf neemt dan alvast een enkel traject over van het oude bedrijf. De ILT vindt bovendien dat het oude bedrijf moet meewerken aan de overdracht. Zo kunnen nieuwe machinisten alvast ervaring opdoen bij het vertrekkende bedrijf.
De ILT heeft de afgelopen twee jaren al gericht toezicht gehouden op spoorbedrijven bij concessiewisselingen.