De rol van gemeente en exploitant voor evenementen nabij buisleidingen

De meeste kilometers buisleiding liggen in agrarische gebieden waar weinig bebouwing aanwezig is. In 2025 zijn 8 exploitanten geselecteerd en geïnspecteerd, met als doel inzicht te krijgen in en beoordeling van de borging van het omgevingsbeheer in hun bedrijfsvoering. Van de exploitant wordt verwacht dat zij actief de ontwikkelingen op het gebied van de ruimtelijke inpassing en planvorming volgen, toezicht houden op en in contact zijn met onder andere de gemeenten en eigenaren of beheerders van de grond waaronder hun buisleidingen  lopen. Daardoor wordt het risico op beschadiging van de buisleiding en het vrijkomen van de gevaarlijke stoffen als gevolg van beschadiging door tijdelijke bouwwerken en evenementen beperkt.

Aanleiding van dit toezicht

• Rondom buisleidingen en binnen risicocontouren (PR 10^-6) gelden verboden en restricties met betrekking tot graven, bouwen en activiteiten (Bal art. 4.1112).
• Grootste risico op beschadiging van buisleidingen met gevaarlijke stoffen is door activiteiten van derden, bijvoorbeeld op tijdelijke locaties zoals evenementen en bij het bouwen van tijdelijke woningen.
• De Omgevingswet hanteert nieuwe termen en bredere definities voor kwetsbaarheid dan de regels uit het oude Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb): een evenement met meer dan 5000 personen is nu expliciet benoemd als een kwetsbare locatie (zie kader onderin).
• Er zijn veel evenementen, vaak op plaatsen waar normaal ander gebruik is en ook naast of op buisleidingen.
• Er zijn meer (tijdelijke) ruimtelijke ontwikkelingen vanwege maatschappelijke opgaven.

Constatering toezicht

• Bij alle 8 exploitanten zijn daadwerkelijk evenementen en aanvragen voor bouwwerken aangetroffen.
• Bij alle 8 exploitanten zijn de benodigde procedurevoorschriften aanwezig en geschikt bevonden.
• Dat de definitie 'kwetsbare locatie' onder de Omgevingswet een nieuwe term is en deze wordt bij exploitanten en gemeenten niet overal onderkend en toegepast.
• Er verschil is in mate van betrokkenheid van exploitant bij ruimtelijke procedures en vergunningen nabij leidingtracés.
• Geen overtredingen, wel aanbevelingen aan de exploitanten.

Tips voor buisleidingexploitant

• Inventariseer op welke plaatsen nabij het buisleidingtracé evenementen plaatsvinden of andere kwetsbare locaties aanwezig zijn, zoals kampeerterreinen en evenementterreinen, waar het risico op beschadiging van de leiding groter is.
• Ga in gesprek met gemeenten over deze locaties, zeker wanneer er activiteiten (kunnen) plaatsvinden binnen de PR10^-6 contour of binnen belemmeringenstrook (dat is 4 of 5 meter rondom de leiding) van het tracé. Gebruik de staalkaart voor gesprek over omgevingsplannen om de veilige ligging te beschermen en te voorkomen dat er kwetsbare locaties binnen de PR10^-6 ontstaan. De ILT kan ondersteuning bieden hierbij.
• Neem in het toezicht op dat er frequent aandacht is voor de locaties onder 1) en het bijzonder gebruik op of nabij een buisleidingtracé of belemmeringenstrook en houdt actief contact naar de grondeigenaar of -gebruiker.
• Zorg voor vroegtijdige betrokkenheid bij (geplande) activiteiten en ruimtelijke ontwikkelingen op of nabij een buisleidingtracé door slimme selectie, analyse en opvolging van de officiële bekendmakingen.

Aanbevelingen voor gemeenten

Gemeenten hebben de bepalende rol in de ruimtelijke ontwikkelingen als bevoegd gezag. Zij gaan over het wel of niet toestaan van onder andere (tijdelijke) bouwwerken en het plaatsvinden van evenementen.

Bijzondere aandacht wordt gevraagd voor evenementen nabij risicobronnen zoals buisleidingen en ook bedrijven, spoor-, water- en snelwegen waar gevaarlijke stoffen worden vervoerd. Hierbij is voor de veiligheid van de bezoekers naast de risicocontour ook het zogenaamde aandachtsgebied van belang. Aandachtsgebieden zijn gebieden rond activiteiten met gevaarlijke stoffen waar mensen onvoldoende beschermd zijn tegen de gevolgen van een ongeval zonder aanvullende maatregelen.

1. Bij aanvragen van evenementen met meer dan 5000 personen, die vallen onder de definitie van een ‘kwetsbare locatie’, is de expliciete afweging van de risico’s van risicobronnen (externe veiligheid) noodzakelijk.
2. Door de Omgevingswet is vastgelegd dat evenementen (kwetsbare locatie) niet zijn toegelaten laten binnen de plaatsgebonden risicocontour (10^-6) van een risicobron.
3. Bij een aanvraag voor een evenementenvergunning is het van belang ook de regels uit het omgevingsplan te controleren op aanwezigheid van risicobronnen met een risicocontour en aandachtsgebied.  
4. Betrek buisleidingexploitant en eigenaren van risicobronnen bij de vergunningverlening(3). Treed in overleg met exploitanten bij evenementen in de aandachtsgebieden en de motivering van de toelaatbaarheid van het evenement in dat gebied.
5. Overweeg bij een jaarlijks terugkerend evenement om in het omgevingsplan het evenementterrein te bestemmen rekening houdend met risicobronnen (afstand, maatregelen).

Lees meer informatie over ruimtelijke inpassing bij evenementen en externe veiligheid.