Van midden 2021 tot eind 2022 inspecteerde de ILT thermische isolatiematerialen die worden toegepast in gebouwen. De ILT deed dit om te beoordelen of deze producten voldoen aan de Europese verordening (EU) 305/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2011 tot vaststelling van geharmoniseerde voorwaarden voor het verhandelen van bouwproducten en tot intrekking van Richtlijn 89/106/EEG van de Raad, verkort de Verordening bouwproducten, (hierna CPR).
De ILT verwachtte dat de verkoop van deze isolatiematerialen zou toenemen door de uitbreiding van de subsidieregeling Subsidie Duurzame Energie (ISDE) voor particulieren die op 1 januari 2021 inging. Daarom is besloten tot het extra inspecteren van thermische isolatiematerialen. Ook speelde de groeiende bezorgdheid over de veiligheid van isolatiematerialen door de brand in de Grenfell Tower in Londen in 2017 een rol.
In de CPR staan de eisen voor het aanbrengen van een CE-markering op bouwproducten. Voor een bouwproduct dat onder het toepassingsgebied van een geharmoniseerde norm valt, is een CE-markering verplicht om het product te mogen aanbieden op de Europese markt. Met een CE-markering op een product garandeert de fabrikant dat de prestaties van het product overeenkomen met de prestatieverklaring en dat de CE-markering is aangebracht volgens de juiste Europese technische specificatie. De CE-markering en de prestatieverklaring helpen een koper de prestaties van het product te controleren en te vergelijken met andere producten.
Productkeuze
Met het oog op de actualiteit en de onrust die is ontstaan als gevolg van de brand in de Grenfell Tower en de relatie die wordt gelegd met het brandgedrag van isolatiematerialen, is gekozen om de inspecties te richten op producten van geëxpandeerd polystyreen (EPS), polyisocyanuraat (PIR) en polyurethaan (PUR).
Isolatiematerialen die minder tot niet brandbaar zijn, zoals bijvoorbeeld minerale wol, zijn niet meegenomen in de inspecties. Isolatieproducten vervaardigd uit bijvoorbeeld minerale wol zijn onbrandbaar en qua brandgedrag dus veilig.
De geïnspecteerde producten vallen onder het toepassingsgebied van de volgende geharmoniseerde Europese normen:
- EN 13163:2012+A1:2015 (EPS platen)
- EN 13165:2012+A2:2016 (PUR/PIR platen)
- EN 14315-1:2013 (PUR/PIR gespoten)
- EN 14318-1:2013 (PUR/PIR gegoten)
Inspecties
Het project thermische isolatiematerialen bestond uit objectinspecties en verificatietesten. Onderdeel van objectinspecties zijn onder andere een administratieve controle en een bezoek bij het bedrijf. De informatie die de inspecteur krijgt over CE-markering, prestatieverklaring, technische dossier, en instructie en veiligheidsinformatie zijn getoetst aan de eisen van de CPR.
Bij een verificatietest wordt het product gecontroleerd door dit te (laten) testen. Met deze testen kunnen we zien of het product aan de prestaties voldoet die in de prestatieverklaring zijn opgegeven.
Administratieve controle
In totaal zijn 48 producten bij 20 bedrijven (fabrikanten en distributeurs) geïnspecteerd.
Deze selectie komt uit de ISDE meldcodelijst. De verdeling van de producten bestond uit 16 EPS-platen, 15 PIR-platen en 8 PIR/PUR-schuimen voor gieten of spuiten. Daarnaast werden 9 andere producten geïnspecteerd. Deze producten waren gemaakt van andere isolatiemateriaal dan EPS, PIR/PUR. Ze vielen op tijdens het vooronderzoek omdat de ILT het vermoeden kreeg dat er sprake was van non-conformiteit. Zoals onder andere het onterecht voeren van een CE-markering en CE-markering op basis van verkeerde geharmoniseerde norm. Deze isolatieproducten vallen onder andere normen dan de hierboven genoemde normen. Tijdens de inspecties zijn deze daarom getypeerd als specials.
Testen
Er zijn 8 producten van verschillende fabrikanten (4 EPS- en 4 PIR-platen) geselecteerd. Deze zijn door een bevoegd laboratorium getest op thermische weerstand, vanwege het oorspronkelijk bedoelde gebruik: het isoleren van gebouwen. Ook is er getest op brandgedrag, gezien de productveiligheid bij brand.
Resultaten van de inspecties
Bij de inspecties is het volgende geconstateerd:
- Bij 15 producten zijn tekortkomingen op de prestatieverklaring, de weergave van de CE-markering én het technisch dossier vastgesteld.
- Bij 26 producten zijn tekortkomingen op de prestatieverklaring en de weergave van de CE-markering vastgesteld, maar geen tekortkomingen op het technisch dossier.
- Bij 7 van de 9 specials is vastgesteld dat er onterecht een CE-markering was aangebracht.
- De verificatietesten van 8 geselecteerde producten toonden aan dat de opgegeven waarden op de prestatieverklaring hetzelfde waren als de geteste resultaten.
Hoe heeft de ILT opgetreden?
Het onterecht aanbrengen van de CE-markering is een ernstige overtreding. Er wordt namelijk onterecht de indruk gewekt dat de prestatiebestendigheid van het bouwproduct is vastgelegd en voldoet aan de CPR. Ook worden prestaties verklaard op basis van normen die niet van toepassing zijn op het betreffende product. Het gevolg hiervan is dat aan afnemers een onjuist en onrealistisch beeld wordt gegeven van de prestaties van het product. Bovendien is er sprake van oneerlijke concurrentie (ongelijk speelveld). De betreffende bedrijven zijn hierop door de ILT aangesproken. Zij hebben hierna de CE-markering van het product verwijderd. De ILT heeft toegezien op de uitvoering hiervan.
Ook een onvolledig technisch dossier is een ernstige overtreding. Hierdoor kan de fabrikant namelijk de prestaties die hij op zijn prestatieverklaring declareert en de prestatiebestendigheid van het bouwproduct niet (volledig) onderbouwen. Er is een waarschuwing gegeven omdat de ILT naar aanleiding van de gesprekken met de bedrijven voldoende vertrouwen had dat zij uit eigen beweging binnen redelijke termijn passende maatregelen nemen om de tekortkomingen op te lossen. Ook hier zag de ILT erop toe dat de bedrijven deze voorgenomen maatregelen ook echt uitvoerden.
Tekortkomingen op de prestatieverklaring en CE-markering waren in de meeste gevallen eenvoudig op te lossen punten, waarvoor de bedrijven een waarschuwing hebben ontvangen.
Private keurmerken
Volgens de CPR is de CE-markering het enige merkteken dat verklaart dat het bouwproduct in overeenstemming is met de aangegeven prestaties van de essentiële kenmerken die onder een geharmoniseerde norm of Europese technische beoordeling vallen.
Tijdens de inspecties zijn bij 18 producten 1 of meer private merktekens aangetroffen. De ILT heeft vastgesteld dat deze keurmerken over onderdelen verklaren die aan de CE-markering zijn voorbehouden. De betreffende bedrijven zijn hierop aangesproken.
ILT standpunten
Naar aanleiding van de inspecties heeft de ILT in overleg met de brancheorganisatie Nederlandse Isolatie Industrie (NII) een standpunt ingenomen over het digitaal verstrekken van instructies en informatie over de veiligheid.