Toezichtsignaal Quickscan Electriciteitsvoorziening in bestemmingsplannen

De nationale belangen uit de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) zijn als regels opgenomen in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro). De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) onderzoekt of de regels van het Barro doorwerking vinden in de bestemmingsplannen.

Hiermee wordt invulling gegeven aan de opdracht vanuit SVIR dat het Rijk systeem- of themagerichte onderzoeken uitvoert over de feitelijke toepassing van wet- en regelgeving in bestemmingsplannen en provinciale verordeningen. Met die informatie kan beoordeeld worden of het systeem werkt zoals het bedoeld is.

Doorwerking Barrotitel 2.8 Elektriciteitsvoorziening in bestemmingsplannen

Doel van het Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV III) is het waarborgen van voldoende ruimte voor grootschalige productie en transport van elektriciteit. Voor de uitvoering hiervan zijn in titel 2.8 van het Barro regels opgenomen voor bestemmingsplannen. De artikelen van het Barro hebben betrekking op 3 onderdelen:

  1. Vestigingsplaatsen voor grootschalige elektriciteitsvoorziening
  2. Vestigingsplaatsen voor kernenergiecentrales
  3. Hoogspanningsverbindingen

De ILT heeft onderzocht in hoeverre de regels uit het Barro met betrekking tot elektriciteitsvoorziening doorwerking hebben gevonden in 12 bestemmingsplannen verspreid over 9 provincies. Het betreft een verkennend onderzoek (quick scan).

Resultaten: Naleving Barrotitel voldoende maar ‘waarborgt’ elektriciteitvoorziening niet

Uit het onderzoek blijkt dat de onderzochte bestemmingsplannen op hoofdlijnen voldoen aan de (letterlijke) regels van het Barro, met uitzondering van de regel over de bouwhoogte voor grootschalige elektriciteitsopwekking. Eveneens blijkt echter dat het beoogde doel van de SEV, waarborging van de reserveringen, niet wordt gegarandeerd door de regels in het Barro. Zie bijlage 1 voor de bevindingen per onderdeel.

Analyse

Uit nadere analyse van diverse stukken over de SEV en het Barro ontstaat de indruk dat het doel van de regels qua uitvoering op 2 gedachten hinkt. Enerzijds beogen SEV en Barro een waarborging van voldoende ruimte voor één te reserveren bestemming, elektriciteitsopwekking. Anderzijds beogen SEV en Barro de mogelijkheid open te houden voor andersoortige (industriële) bestemmingen. Als gevolg hiervan is de reservering van ruimte voor toekomstige elektriciteitsvoorziening in de praktijk niet gegarandeerd.

Ook de doelstelling voor het transport van elektriciteit hinkt op 2 gedachten. Enerzijds beoogt het SEV een borging van voldoende ruimte voor bestaand en nieuw transport van elektriciteit. Anderzijds stelt het Barro alleen regels voor bestaande hoogspanningsverbindingen. Voor nieuwe hoogspanningsverbindingen wordt verwezen naar nog op te stellen rijksinpassingsplannen.

Gevraagde actie (AIB 23): De ILT vraagt DGRW om de resultaten van de quick scan Doorwerking Barrotitel 2.8 Elektriciteitsvoorziening in bestemmingsplannen te delen met EZ ten behoeve van de evaluatie van het Structuurschema Elektriciteitsvoorziening.

Bijlage 1: Barrotitel 2.8, bevindingen per onderdeel

Vestigingsplaatsen grootschalige elektriciteitsopwekking

3 van de 4 onderzochte bestemmingsplannen voldoen niet aan de regels over de bouwhoogte voor grootschalige elektriciteitsopwekking. Aan de overige regels voor grootschalige elektriciteitsopwekking wordt voldaan. De Barro regels waarborgen de ruimte voor elektriciteitsopwekking echter niet; Indien een initiatiefnemer een andersoortig bedrijf op de gereserveerde locatie wil beginnen, kan de
vergunning daarvoor niet worden geweigerd en zal de ruimtelijke reservering voor elektriciteitsopwekking vervallen. Voorts is de omvang van de te reserveren fysieke ruimte niet geregeld in het Barro. Hierdoor is niet altijd duidelijk of de aanwezige fysieke ruimte in de praktijk voldoende is voor de beoogde elektriciteitsopwekking.

Vestigingsplaatsen kerncentrales

De onderzochte bestemmingsplannen op de vestigingsplaatsen voor kerncentrales voldoen aan het Barro. Ze laten geen nieuwe woningen of kwetsbare objecten toe in een straal van 1 kilometer rond de
aangewezen locatie. Het Barro schrijft echter niet voor dat de vestigingsplaatsen worden aangewezen. Dat gebeurt dan ook niet, andersoortige bedrijven zijn hier eveneens mogelijk. De reservering van de vestigingsplaats zelf is daardoor niet als zodanig exclusief gewaarborgd. Tenslotte zij vermeld dat de vestigingsplaats Eemshaven inmiddels is aangewezen als aardbevingsgebied. In hoeverre hiermee deze vestigingsplaats ter discussie komt, is geen punt van onderzoek in dit kader.

Bestemming hoogspanningsverbindingen

Voor de hoogspanningsverbindingen voldoen de bestemmingsplannen aan het Barro. Het Barro stelt echter alleen regels voor bestaande verbindingen. Nieuwe, beoogde tracés voor hoogspanningsverbindingen welke zijn opgenomen in de SEV, zijn niet ook gereserveerd in het Barro. Deze beoogde tracés zijn dan ook in zoverre niet ruimtelijk geborgd. Dit kan alleen aan de hand van nader op te stellen rijksinpassingsplannen.